ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ  (ΑΡΣΗΝΑΙΑ πρώην ΖΑΒΕΤΗ)

ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΜΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΤΩΝ ΒΟΣΚΩΝ

      Του Αγίου Μάμα, σήμερα, προστάτη των βοσκών... Ενός έφηβου αγίου, που μόλις 15 χρονών, θανατώθηκε βίαια, για την πίστη του...

     Τον Ηρακλή του Χριστιανισμού, τον προστάτη των βοσκών και των υιοθετημένων παιδιών τον παιδομάρτυρα Άγιο Μάμα τιμά με κάθε μεγαλοπρέπεια και εκκλησιαστική τάξη η ενορία του Κάστρου Κυλλήνης, εις τον περικαλλή και μεγαλόπρεπο Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου φυλάσσεται ως πολύτιμος θησαυρός τμήμα της κάρας του Αγίου Μάμαντα και που αποτελεί μία αέναο πηγή αγιασμού για τον ευσεβή λαό αυτής της ενορίας, καθώς επίσης και για την ευρύτερη περιοχή του Κάστρου -  Κυλλήνης όπου σύμφωνα με την τοπική παράδοση αναφέρονται πολλά θαύματα του Αγίου Μάμαντα, ο οποίος μαρτύρησε για την πίστη του σε νεαρή ηλικία μόλις 15 ετών.

     Τμήμα της Αγίας Κάρας του, βρίσκεται στο Κάστρο της Ηλείας (το ομώνυμο χωριό του Ιστορικού Κάστρου Χλεμουτσίου του Δήμου Ανδραβίδας - Κυλλήνης), όπου και εορτάζεται η μνήμη του Αγίου στις 2 Σεπτεμβρίου με πανηγυρικό Εσπερινό και Θεία Λειτουργία.

Απολυτίκιο Αγίου

Ήχος α`

Παφλαγονίας το κλέος και μαρτύρων αγλάϊσμα,

φύλαξ και φρουρός των Κυπρίων, ανεδείχθης Μάμα μάρτυς ένδοξε.

Την θάλασσαν διήλθεν ώσπερ ζών, και ταύτης τρικυμίας χαλινών,

θαυμασίως λάρνακά σου, Μόρφου τη πόλει κατεστήριξας.

Διό εν τη μνήμη σου σοφέ, ευώδες μύρον βρύει εξ αυτής.

Δόξα τω Θεώ τω ενεργούντι δια σού πάσιν ιάματα.

Βιογραφία:

      Ο Άγιος Μάμας ή Μάμαντας γεννήθηκε στη Γάγγρα της Παφλαγονίας το 260 μ.Χ., από γονείς χριστιανούς, το Θεόδοτο και τη Ρουφίνα, όταν αυτοί ευρίσκοντο φυλακισμένοι, όπου πέθαναν προσευχόμενοι. Έτσι ο Μάμας, από την βρεφική του ηλικία έμεινε ορφανός. Όμως, μια πλούσια χριστιανή γυναίκα, η Αμμία, τον υιοθέτησε και τον ανέθρεψε με στοργή μητρική και σύμφωνα με το πνεύμα του Ευαγγελίου. Επειδή δε ονόμαζε τη θετή του μητέρα συνεχώς μάμα, (δηλ. μαμά), ονομάστηκε Μάμας.

      Όταν έγινε 15 χρονών, πιάστηκε από ειδωλολάτρες, με την κατηγορία ότι δημόσια, δίχως κανένα φόβο, ομολογούσε το Χριστό. Μόλις τον συνέλαβαν, τον χτύπησαν αλύπητα, του κρέμασαν στο λαιμό του ένα μολυβένιο βαρίδιο και τον έριξαν στη θάλασσα. Όμως με τη δύναμη του Θεού σώθηκε. Έπειτα τον ξανασυνέλαβαν και τον έριξαν σε αναμμένο καμίνι και μετά τροφή στα θηρία. Αλλά επειδή και απ’ όλα αυτά σώθηκε θαυματουργικά, διαπέρασαν την κοιλιά του με τρίαινα. Και έτσι μαρτυρικά και ένδοξα αναχώρησε απ’ αυτή τη ζωή. 

      Μας θυμίζει δε τα λόγια του Κυρίου, που είπε: «όστις ουν ταπεινώσει εαυτόν ως το παιδίον τούτο, ούτος εστίν ο μείζων εν τη βασιλεία των ουρανών» (Ματθαίου, ιη΄ 4). Όποιος, δηλαδή, ταπεινώσει τον εαυτό του σαν το παιδάκι αυτό, αυτός είναι ο μεγαλύτερος στη βασιλεία των ουρανών.

Ο Άγιος Μάμας, είναι ο προστάτης των βοσκών, που εικονίζεται μ’ ένα στραβό ραβδί στο χέρι. Οι τσοπάνηδες τον θεωρούν δικό τους άγιο κι ανήμερα της γιορτής του δεν προβαίνουν σε καμιά βαριά δουλειά.

        Σε πολλά δε μέρη γίνονται πανηγύρια με ξεχωριστή γραφικότητα, όπου πηγαίνουν τσοπάνηδες τραγουδούν και χορεύουν παλιά τραγούδια. Οι τσοπάνηδες του πηγαίνουν τάματα, κυρίως αρνιά και κατσίκια, για να ’χει το δικό του κοπάδι. Έχοντας, λένε, ο άγιος το κοπάδι του παύει να παραπονιέται και να ζηλεύει τα δικά τους. Δε θέλουν μια που τον θεωρούν προστάτη τους να μην έχει τα δικά του ζωντανά. Έπειτα, λένε, όταν ο άγιος φυλάει τα δικά του ζωντανά, φυλάει και προσέχει και τα δικά τους.

       Μια παράδοση που δημιουργήθηκε, όπως φαίνεται, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, δίνει

μια πολύ όμορφη ερμηνεία της εικονογράφησης του αγίου, καβάλα σ’ ένα λιοντάρι και μ' ένα αρνί στα χέρια. Σύμφωνα με τη σχετική παράδοση ο άγιος Μάμας ήταν ένας φτωχός ερημίτης, που ζούσε σε μια σπηλιά κοντά στην κωμόπολη Μόρφου. 

       Μια χρονιά οι φοροθέτες τον έβαλαν να πληρώσει έναν πολύ βαρύ κεφαλικό φόρο. Επειδή ο Άγιος αρνιόταν, κλήθηκε από τον διοικητή σε απολογία. Στον δρόμο που ερχόταν μαζί με τη συνοδεία των στρατιωτών που τον βρήκαν και τον ακολουθούσαν, ένα λιοντάρι πετάχτηκε μπροστά τους κι άρπαξε ένα αρνί, που κυνηγούσε. Τότε ο Άγιος έκαμε νόημα στο θηρίο να σταματήσει, και ν’ αφήσει το θύμα του. Το λιοντάρι υπάκουσε. Σταμάτησε με μιας, κι άρχισε να κουνάει την ουρά του, για να δείξει την υποταγή του. 

       Ο Μάμας, κουρασμένος όπως ήταν από την οδοιπορία, πήρε το αρνί στα χέρια κι αφού καβαλίκεψε το θηρίο συνέχισε τον δρόμο του προς το Διοικητήριο... Όταν ο Διοικητής αντίκρισε το απίθανο αυτό θέαμα, διέταξε ν’ αφήσουν ελεύθερο και να τον απαλλάξουν απ’ τη φορολογία σ’ όλη του τη ζωή. Ο Άγιος αφήκε το αρνί σαν δώρο στον Διοικητή κι έφυγε.

(Ηλίας Τουτούνης)